Hipoglikemia, czyli niedocukrzenie, to stan, kiedy poziom glukozy we krwi spada poniżej 70 mg/dl. Im niższy poziom glukozy, tym bardziej jest to niekorzystne dla organizmu. Hipoglikemia kojarzy się przede wszystkim z cukrzycą. Ale nie tylko w trakcie cukrzycy występuje.
Postaram się w jak najbardziej zrozumiały sposób opisać „obieg cukru” w organizmie:
-
Węglowodany z pożywienia trawione są (rozdzielane na najmniejsze z możliwych cząsteczki) w jelicie cienkim i tam wchłaniane są przez organizm
-
Gdy glukoza trafi do krwi, trzustka wytwarza hormon o nazwie insulina, który „łapie za rękę” każdą cząsteczkę glukozy i prowadzi ją na właściwe miejsce
-
Część glukozy od razu wykorzystywana jest jako energia
-
Część jako pożywienie dla centralnego układu nerwowego
-
Część jako zapas do mięśni
-
Resztę glukozy insulina prowadzi do wątroby, gdzie zamieniana jest na glikogen i czeka tam jako zapas, do momentu, kiedy poziom glukozy w organizmie spadnie do określonego, niskiego poziomu
-
Gdy organizm potrzebuje energii, czyli w momencie, gdy cukier nam spada, trzustka wytwarza kolejny hormon – glukagon, który uwalnia zapasy glikogenu z wątroby
U cukrzyka, gdy trzustka nie pracuje prawidłowo (czy to pierwotnie, czy poprzez wtórne uszkodzenie) i nie wytwarza insuliny, nie ma kto złapać cząsteczek glukozy za rękę i zaprowadzić na właściwe miejsce. Metabolizm cukrów zostaje zaburzony do tego stopnia, że przy niewłaściwej diecie i niewłaściwej podaży insuliny (podanej w formie zastrzyku), może wystąpić hiperglikemia (przecukrzenie) lub hipoglikemia (niedocukrzenie).
Objawami hipoglikemii są:
-
Zimne poty
-
„Wilczy głód”
-
Osłabienie
-
Tachykardia
-
Drżenie rąk i całego ciała
-
Zaburzenia widzenia
-
Uczucie niepokoju
-
Nudności
-
Ból brzucha
-
Ból głowy
-
Senność
-
Trudności w mówieniu
-
Zaburzenia koordynacji
-
Zaburzenia pamięci
-
Utrata przytomności
-
Ostatecznie śpiączka hipoglikemiczna
Teoretycznie u osób ze zdrową trzustką hipoglikemia wystąpić nie powinna. Są jednak momenty, kiedy poziom cukru spada do niebezpiecznej ilości:
-
Ciąża
-
Intensywny, długotrwały wysiłek fizyczny
-
Głodówka (całkowity brak pożywienia bądź niewystarczająca podaż pożywienia)
-
Nadmierna podaż alkoholu
Ale również:
-
Niewydolność nadnerczy, współistniejąca z innymi objawami tej niewydolności (określa lekarz)
-
Przyjmowanie sterydów anabolicznych
-
Rozległa choroba wątroby
-
Niedoczynność tarczycy
Jeśli więc nie jesteś w ciąży, nie chorujesz na niewydolność nadnerczy, wątrobę czy niedoczynność tarczycy a miewasz spadki cukru poniżej 70 mg/dl, przyjrzyj się dokładnie swojej diecie. Może podaż kalorii jest niebezpiecznie niska. A może bardzo intensywnie ćwiczysz lub pracujesz, nie uzupełniając w trakcie węglowodanów?
O negatywnych skutkach spożycia nadmiernej ilości alkoholu chyba nie musze pisać.
Ważne!
Jeśli lekarz stwierdzi u ciebie powtarzającą się hipoglikemię a na cukrzycę nie chorujesz, poproś, aby stwierdził jaki jest powód jej wystąpienia. Wiem, że nie w każdym przypadku, ale niestety za często, gdy nie pociągniemy lekarza za język lub gdy w jakiś sposób nie zmusimy go do zlecenia badań, możemy nie zdawać sobie sprawy, że na coś chorujemy. Nadeszły takie czasy, że do lekarza należy iść z wiedzą co najmniej podstawową z zakresu medycyny…
A nawet jeśli lekarz nie stwierdzi u ciebie powiązanej choroby z hipoglikemią to przynajmniej powinien wyjaśnić ci jak postępować, żeby hipoglikemia się nie powtórzyła (jak jeść, co jeść w trakcie ćwiczeń itp.) oraz co robić, jeśli jednak ten stan się powtórzy. Jeśli tego nie zrobi, zmień lekarza.
Jak uzupełnić poziom glukozy we krwi?
W momencie spadku glukozy we krwi należy podać węglowodany łatwoprzyswajalne, czyli np. sok owocowy, landrynka czy cukier. Nie należy jednak jeść cukierków czekoladowych czy czekolady, ponieważ zawierają one tłuszcz, który utrudnia trawienie węglowodanów.
Osoby z częstą hipoglikemią powinny na co dzień stosować dietę taką jak cukrzycy. Zasady stopowania takiej diety opisałam szczegółowo w tym poście.
Dla przypomnienia:
Zasady, których należy przestrzegać na co dzień:
-
nie jedz produktów zbożowych i mącznych oczyszczonych, czyli wybieraj chleb pełnoziarnisty, grube kasze, ryż brązowy, makaron pełnoziarnisty
-
produkty mączne gotowane przyrządzaj al ’dente
-
warzywa jedz na surowo lub gotuj na parze bądź piecz w piekarniku; nie gotuj w wodzie
-
ziemniaki również gotuj na parze lub piecz w piekarniku
-
łącz w jednym posiłku zarówno węglowodany, tłuszcze i białka
-
owoce jedz małymi porcjami (nie pół kilo na raz), zawsze z dodatkiem białka lub tłuszczy (np. z jogurtem naturalnym, mlekiem, orzechami, musli, otrębami)
-
nie jedz tłusto; nie jedz tłuszczów nasyconych które znajdują się w mięsie, ale też gotowych produktach w papierkach, kostkach rosołowych, słodyczach
-
ogranicz do minimum gotowe produkty typu instant, jedzenie z papierka i ze słoika, kostki rosołowe, przyprawy typu wegeta
-
w trakcie obiadu staraj się, żeby warzywa, najlepiej surowe stanowiły większość porcji
-
zdecydowanie unikaj słodyczy i słodzonych napoi i ogólnie białego cukru
-
jeśli chcesz zjeść deser, zrób to zaraz po obiedzie
-
nie pij soków owocowych solo, tylko do posiłku
-
posiłki powinny być przyjmowane regularnie
-
w trakcie dnia powinno się spożywać 6-7 posiłków
-
posiłki powinny być spożywane o stałych porach
-
należy uwzględnić aktywność fizyczną w ustalaniu diety (zwiększenie ilości węglowodanów przed i 1,5-2 godziny po posiłku)
-
uwzględnienie w każdym posiłku wszystkich składników pokarmowych jak białka, tłuszcze, węglowodany i błonnik pokarmowy (białka, tłuszcze i błonnik pokarmowy spowalnia wchłanianie węglowodanów)
-
należy unikać alkoholu
Nie należy również ćwiczyć czy ciężko pracować bez uzupełniania węglowodanów w trakcie.